خانە کتاب كُردی
رشد دو درصدی کتابهای علوم اجتماعی در تابستان سال جاری/ حفظ جایگاه سومی در بازار نشر
نگاهی به آمار شمارگان کتابهای منتشر شده، رشد ۶ درصدی را در این بخش نشان می‌دهد؛ در ۶ماه نخست امسال ۴۹ میلیون و ۵۲۱ هزار و ۴۰۵ نسخه کتاب منتشر شده، درحالی که ۶ماه نخست سال ۱۴۰۰ این تعداد حدود ۴۷ میلیون و ۹۴۶ هزار و ۵۵۶ نسخه بوده است.
اما طی سه ماه دوم امسال در تابستان سال جاری ۱۸ هزار و ۸۷۵ عنوان کتاب منتشر شده، درحالی که تابستان گذشته، ۱۹ هزار و ۶۴۲ عنوان کتاب منتشر شده و براساس آمار، ۴ درصد کاهش داشته است. نگاهی به شمارگان کتاب‌ها در تابستان سال جاری نشان می‌دهد که کتاب‌ها در شمارگان ۱۵ میلیون و ۲۴۰ هزار و ۱۲۶ نسخه منتشر شده‌اند و این آمار در تابستان سال گذشته، ۱۶ میلیون و ۵۴۶ هزار و ۶۲۹ نسخه بوده که نشانگر ۸ درصد کاهش شمارگان است.
بر اساس این گزارش، میانگین شمارگان کتابهای منتشر شده، در تابستان ۱۴۰۱، ۸۱۳ عنوان است که این عدد در تابستان سال گذشته ۸۵۶ عنوان بوده و نشان دهنده ۵ درصد کاهش است، همچنین بیشترین افزایش شمارگان در کتابهای زبان با ۲۳ درصد و در دین با ۲۰ درصد رشد همراه بوده است. مروری بر آمار کتابهای تالیفی نیز بیانگر یک درصد رشد در این بخش است، به طوری که در تابستان امسال ۱۳ هزار و ۸۸۰ عنوان کتاب منتشر شده و سال گذشته این عدد ۱۳ هزار و ۷۲۸ عنوان بود.
اطلاعات نشان دهنده ۱۶ درصد کاهش در تعداد کتابهای ترجمه شده است؛ در این زمینه تابستان ۱۴۰۱ حدود ۴ هزار و ۹۹۵ عنوان کتاب منتشر شده اما در مدت زمان مشابه، این عدد هزار و ۹۱۴ عنوان بود. براساس این آمار، نسبت کتابهای تالیف به کل، در تابستان امسال نسبت به تابستان سال گذشته ۴ درصد رشد داشته است، تابستان امسال ۷۴ درصد آثار تالیفی و ۲۶ درصد ترجمه شده بودند، اما در تابستان ۱۴۰۰ آثار تالیفی ۷۰ و آثار ترجمه شده ۳۰ درصد بودند.
براساس اطلاعات ثبتی، کتاب‌هــای تابســتان ســال ۱۴۰۱ را ۲ هزار و ۴۶۶ ناشر منتشر کرده‌اند که ۲ هزار و ۴۲۹ ناشر دارای پروانه نشر و ۳۷ ناشر موردی هستند. تعداد ناشران فعال (دارای پروانه نشر) در سال ۱۴۰۰ حدود ۲ هزار و ۳۹۱ مورد بود که در تابستان سال جاری با ۲ درصد افزایش به دو هزار و ۴۲۹ ناشر رسیدند.در این میان اگر بخواهیم نگاهی به سهم بازار کتابهای علوم اجتماعی داشته باشیم بر اساس آمار منتشر شده توسط موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران رتبه سوم فراوانی کتاب به موضوع علوم اجتماعی با ۳۳۵۷ عنوان اختصاص دارد که با توجه به چاپ کتاب در تابستان ۱۴۰۰ رشد دو درصدی داشته است. از سوی دیگر حوزه علوم اجتماعی بعد از دو حوزه ادبیات و علوم عملی با اختصاص ۱۴ درصد سهم از بازار نشر ایران در رتبه سوم قرار گرفته است.
وضعیت نشر موضوع «علوم اجتماعی» در بازار کتاب ایران
به اعتبار آمار‌های بانک اطلاعاتی موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، در زیر شاخه «جامعه‌شناسی و علوم اجتماعی» هزار و ۸۴۵ عنوان کتاب منتشر شده که از این تعداد هزار و ۴۷۸ عنوان کتاب تالیف و ۳۶۷ عنوان کتاب ترجمه بوده است. همچنین با توجه به انتشار هزار و ۵۳۷ عنوان کتاب چاپ اولی در این حوزه نسبت به ۳۰۸ عنوان کتاب تجدید چاپی متوجه رشد محسوس کتابهای چاپ اولی در این حوزه می‌شویم. غلبه بیش از ۵۰ درصد کتابهای تالیفی بر ترجمه نیز بارقه‌های امید را برای روشن نگاه داشتن چراغ پرسشگری و تالیف از سوی این حوزه افزایش می‌دهد.
اما در حوزه «مدیریت، اقتصاد و بازرگانی» هزار و ۶۶۴ عنوان کتاب منتشر شده که از این تعداد هزار و ۱۱۰ عنوان تالیف، ۵۵۴ عنوان ترجمه، هزار و ۳۴۵ عنوان چاپ اول و ۳۱۹ عنوان تجدید چاپ است. در این زیرشاخه علوم اجتماعی نیز شاهد غلبه ۵۰ درصدی کتابهای تالیفی نسبت به ترجمه هستیم. علاوه بر این افزایش بیش از ۵۰ درصد کتابهای چاپ اولی نیز در این زیر شاخه مشاهده می‌شود.
در زیر شاخه «حقوق» ۷۴۸ عنوان کتاب منتشر شده که بر اساس این آمار ۷۱۶ عنوان کتاب تالیف، ۳۲ عنوان ترجمه، ۵۰۸ عنوان چاپ اول و ۲۴۰ عنوان تجدید چاپ بوده است. در این زیر شاخه آمار بسیار پایین ترجمه نشان از سلطه بی چون و چرا کتابهای تالیفی در این حوزه دارد. همچنین در این زیرشاخه کتابهای چاپ اولی دو برابر کتابهای تجدید چاپی رشد داشته‌اند.
در زیر شاخه «علوم سیاسی» نیز ۱۷۷ کتاب به چاپ رسیده که از این تعداد ۹۹ عنوان کتاب تالیفی، ۷۸ عنوان ترجمه، ۱۱۸ عنوان کتاب چاپ اول و ۵۹ عنوان تجدید چاپ است. بر اساس آمار این زیرشاخه کتابهای حوزه علوم سیاسی با اختصاص ۴ درصد از سهم بازار کتابهای علوم اجتماعی، در آخرین رده قرار می‌گیرد و به ترتیب حوزه علوم اجتماعی و جامعه شناسی با ۴۲ درصد سهم، مدیریت، اقتصاد و بازرگانی با ۳۷ درصد و حقوق با ۱۷ درصد در رده‌های نخست تا سوم قرار می‌گیرند.
با توجه به اختصاص ۴۲ درصد سهم از بازار کتابهای علوم اجتماعی به موضوع جامعه شناسی و علوم اجتماعی متوجه علاقه‌مندی مخاطبان ایرانی طی سال‌های اخیر به این حوزه می‌شویم که نشان از توجه جامعه ایرانی به مسایل و نیازهایش دارد. تلاش‌های اخیر صاحب نظران حوزه علوم اجتماعی و جامعه شناسان در تشخیص مسایل مبتلا به جامعه ایرانی و سعی در پاسخگویی به آن در این رشد دو برابری کتابهای حوزه علوم اجتماعی کمک کرده است.
