خانە کتاب كُردی
شناسنامه کتاب: کُردها و توسعە(مطالعەای پیرامون کاربرد نظریەی بنیانی در توسعەی کُردستان)، دکتر حسن رشیدی، انتشارات اندیشەی احسان، چاپ اول ۱۳۹۸، تعداد صفحە ۳۷۰
دکتر حسن رشیدی
اندیشه توسعه در جهان سوم با دیدگاه‌های کمی و تک‌بُعدی‌نگرِ رشد و نوسازی به اهداف ادعایی خویش نایل نگردید و مسائل اجتماعی عدیده‌ای را در پی داشته است به صورتی‌که دیدگاه کیفی و چند بُعدی‌نگرِ اندیشه‌ی توسعه، بر اساس اندیشمندانی چون اینگلهارت، تودارو، اندیشه‌های پساساختارگرایانه‌ی فوکو و پساتوسعه‌گراییِ ولفگانگ‌ساکس، آرتوراسکوبار و … کلیت مکاتب و پروژهای توسعه‌ی مُدرن را مردود یا حداقل مورد نقد بنیادین قرار داده‌اند، آنها تأکید دارند که توسعه باید رفاه، دموکراسی، هماهنگی کیفی بین نظام اجتماعی و نیازهای افراد، رشد اقتصادی و کاهش نابرابری و فقر را ایجاد نماید.
امری که مصادیق آن درباره کُردها نیز ساری و جاری است و هرچند امروزه هویت کُردی همچنان بنیان تمایزات با سایر هویت‌های جمعی است ولی این هویت در عصر شبکه‌های اجتماعی شکلی سیّال و روایت‌محور یافته است و عناصر سنتی آن با دگرگونی‌هایی مواجه شده است، این هویت جمعی که در دوران مُدرن به سان اغلب هویت‌های‌جمعی دیگر، نتوانسته است ساخت اجتماعی-سیاسی خویش تحت عنوان دولت-ملت را مستقر سازد ولی روحیه‌ی جمعیِ حاصل از آن مبنایی برای انسجام اجتماعی و تعلقات هویتی در جغرافیایی هرچند منفک‌شده است، بر این اساس کتاب در راستای روشن نمودن زوایای این تغییرات، پیچیدگی‌ها و مناسبات، بسیاری از علل توسعه‌نیافتگی کُردستان را نیز شناسایی، بحث، تحلیل و تبیین می‌کند و با توجه به ماهیت روش‌شناختی مطالعه ( GT )، به نظریه‌ی زمینه‌ایِ “توسعه ناموزون و نابرابر و بازسازی عام‌گرایانه هویتی” دست‌یافته است.
تحقیق بر واقعیات اجتماعی تکیه می‌نماید که طی فرآیند درک و تفسیر انسان‌ها و در خلال زندگی روزمره خلق شده و معنا پیدا می‌کنند؛ و عینیات را از منظر کنشگرانِ جامعه، شناسایی، تحلیل و تبیین می‌گردد و در صدد بازنمایی عینیت توسعه اجتماعی در بین کُردهاست؛ پروسه‌ی توسعه‌یافتگی و تعاملات تغییرات بنیادین اجتماعی حاصل از آن، اهمیت توجه به مباحث و موضوعات مرتبط با هویت کُردی را برجسته‌تر ساخته است.
کتاب در ۶ بخش تدوین شده است، بخش اول کتاب با عنوان ” مفهوم‌شناسی اولیه ” به کلیاتی از مفاهیم توسعه، هویت و کُردها اشاره دارد، مفاهیم بنیادی‌ای که مطالعات و تحقیقات متعددی نشان از غنای فکری-فلسفی این مفاهیم دارد.
بخش دوم کتاب “چشم‌انداز نظری” موجود درباره توسعه و هویت را مطرح کرده است و پارادایم‌ها، نظریات، مکاتب، دیدگاه‌ها و اندیشمندان این عرصه‌ها را بررسی نموده است و با بهره‌گیری از منابع علمی ماهیت جامعه‌شناختی مفاهیم مورد مطالعه را نشان داده است.
بخش سوم با استناد به پیشینه‌های مطالعاتی- علمی، بر “تبارشناسی مطالعات توسعه در بین کُردها” تمرکز دارد و نتایج تحقیقات و مطالعاتی را ارائه نموده است که به نوعی در ارتباطِ توسعه و هویت کُردی قابل بحث است.
در بخش چهارم به “متدولوژی مطالعاتی و هویت‌شناسی کُردها” اختصاص یافته است و نظریه‌ی زمینه‌ای و چگونگی کاربست این روش جهت جمع‌آوری داده‌ها، شناسایی، تجزیه و تحلیل آنها و در نهایت پدیده‌ی مرکزی و نظریه‌ی زمینه‌ای را بیان نموده است و در ادامه جامعه مورد مطالعه، کُردها و هویت‌شناسی کُردی را معرفی نموده است.
بخش پنجم با عنوان “مناقشات توسعه و هویت کُردی” پژوهش میدانی تحقیق را ارائه می‌کند که با اتکاء بر روش‌شناسی تحقیق به شناسایی، تفسیر و تبیین مفاهیم توسعه و هویت کُردی و سپس کُدگذاری آنها پرداخته است.
در بخش ششم چگونگی نیل به نظریه‌ی زمینه‌ای تحت عنوان “توسعه ناموزون و بازسازی عام‌گرایانه هویت کُردی” انبوه داده‌های جمع‌آوری شده تا رسیدن به اشباع نظری را بیان می‌کند و حوزه های سلطه‌ی هویت غربی بر عناصر هویت سنتی، بازسازی هویت سنتی و عام شدن نسبی آن، بروز شواهد توسعه ناموزون، تجلی برخی عناصر روبنایی توسعه و توسعه ناهمگون و تقویت هویت کُردی را به شیوه‌ی کیفی، تحلیل و تشریح نموده است.
تحقیقات نویسنده‌ی کتاب در حوزه‌های هویتی و توسعهِ کُردها و تجربه‌ی زیسته‌ی وی، درک عمیق‌تر واقعیت اجتماعی را تسهیل نموده و در کنار تدقیقات کیفیِ متدولوژیک و اشارات بدیعِ نظری، غنا و نوآوری تحقیق را رقم زده‌است.
هر نوع بازنشر این متن با ذکر منبع «سایت خانه کتاب کردی” مجاز است.
