خانە کتاب كُردی
شناسنامە کتاب: کوبانی، ژان دوست، ترجمەی جمال مشمایی، اندیشه احسان ۱۳۹۷
نقد و بررسی رمان کوبانی
منقد: فرهاد میلان
?خالق رمان کوبانی ژان دوست است که پیشتر آثار بسیاری از قبیل: مهاباد، سه گام و یک چوبه‌ی‌دار، خون بر مناره، مارتین خوشبخت، میرنامه، زنگ های رم، ترجمه و تفسیر مم و زین احمد خانی و… از وی به چاپ و طبع رسیده، اما شاید بتوان رمان اخیر وی #کوبانی را شاهکار و اثر گرانسنگ جهانی او به شمار آورد.
?رمان کوبانی در نگاه اول، تاریخ صد ساله این شهر در قالبی دیگرگون و کاراکتری می باشد، که در کمال ناباوری بسی گیراتر و موثرتر از ثبت تاریخ، ثبت گردیده است. تاریخی از زبان مردم برای مردم در روزهای خونین و مملو از درد و رنج و آه و اندوه.
?بارزترین ویژگی این رمان که نشأت گرفته از آگاهی کافی و وافی نویسنده از تاریخ، جغرافیا، ادبیات و فرهنگ و بویژه اطلاعات روانشناختی و جامعه شناختی منطقه بویژه این شهر می باشد، افسار اسب کنجکاوی مخاطب را در دست گرفته وی را در خیابان های #کوبانی می گرداند و زبردستانه وادار به پی جویی قصه می نماید.
? جالب آنکه در اوج داستان کاراکتری را قطع و کاراکتر دیگری را آغاز می‌نماید، گاه خود مخاطبانش را همراهی می کند و گاه ناگهانی چون خواهر زاده اش حموده در داستانش، ناپدید میگردد و خواننده خود بایست سوار بر اسب خیال بتازد و از خیابانهای خونین کوبانی عبور کند و همراه با ابراهیم و خجه و پسرشان دارا ها و آلان ها؛ از شرق ظالم و خونخوار سوار بر قایق بادی شده راهی غرب روشن و عدالتمند گردد و در دریا، با امواج خروشان و خشمگین دریا مواجه و غرق شود و چون تماشاگران قتل #باران، شاهد فوران بارش خون گردن باران ها و روشان ها و مین های انفجاری در قلب #متین ها و گلوله ها در جان لونت و زوزان و سیابند و حتی حووی دو ماهه می گردد.
?ژان دوست با توجه به نشو و نما در آن محیط به خوبی آن فرهنگ را درک نموده و با تبحر خاصی توسط شخصیت های مختلف داستان اعم از کودک و جوان و پیر و زن و دختر و پیرمرد بر آداب و رسوب غلط تاخته و آن را مورد تخطئه قرار داده، شاید بتوان گفت از بزرگترین دغدغه های وی در کوبانی سیستم فئودالی و عشیره گرایی باشد که تحت عنوان مهاجر در اولین صفحات کوبانی ظاهر میگردد.
?نویسنده در جای جای رمان در نقش شخصیت های مختلف، با پتک قلم بر طوق و گردنبند زنگار گرفته سنت های پوچ کوبیده تا اندیشه های منجمد را شاید با جرگه برخواسته از پتک و زنگار این طوق ها روشن نماید و بلافاصله با اشک های زنان و مادران داستان در صدد است تا بر شعله های ظلم، ستم و جنگ، و سکوت و گاه همخوانی افراد جامعه بر آن که همانند چوب های خشک بر آن عمل می نماید، بتازد.
?رمان شخصیت و قهرمان ثابتی ندارد، گه نبض داستان در دستان حاجی مسلم و گه در دستان روشان در کمال شعور و عشق آتشین وی و گه متین انقلابی و گه نیز در دستان حمه و اندک زمانی نیز در ساز هنر باران متبلور است. البته گاهی نیز وی به جهت حفظ رعایت و تعادل تریبون را در دستان زیاد داعشی نیز گذاشته است تا یک طرفه پیش نتاخته باشد.
شایان ذکر است اقای ژان دوست خود نیز در داستان گهگاهی ظاهر گشته و مخاطبان را قبل و بعد از جنگ در کوچه پس کوچه های کوبانی با گردشی توأم با تفکر با خود همراه می سازد که مسیر داستان را هر بار چالشمند نموده و به نظر می رسد مقصد از این پرسه ها خود پروسه ای جهت پیشگیری از این دست وقایع جانسوز بشری را به ثمر نشاند.
?کتاب رمان کوبانی نه تنها رمان و تاریخ رمان گونه صد سال اخیر کوبانی، که آیینه ای تمام قد از مشکلات بشری در حین رخداد فجایع انسانی بوده بلکه انباشته از اطلاعات فرهنگی، تاریخی، اقتصادی، سیاسی، جغرافی، روانشناختی و جامعه شناختی و… می باشد. که تک تک این عوامل را در ساختار کتاب به کار گرفته است.
?از آنجایی که نگارنده اصل کتاب رمان کوبانی، به زبان کُردی کرمانجی، را پیشتر مطالعه نموده و اخیراً ترجمه فارسی آن به قلم آقای جمال مشمایی را خواندم متوجه شدم گوهر به دست گوهرشناس رسیده است. چرا که ایشان یکی از اساتید زبان کُردی کرمانجی بوده و به زیبایی گفتمان نویسنده را درک نموده و با قلمی شیوا و در نهایت حفظ امانت به فارسی زبانان تقدیم نموده اند.
?”کانال خانە کتاب كُردی” از طرف اعضای فرهیختە و گردانندگان کانال، انتشار این اثر را بە مترجم آقای جمال مشمایی شادباش و تهنیت می گوید. و ازجناب آقای فرهاد میلان ، بابت معرفی این اثر ارزشمند بی نهایت تقدیر و تشکر می کنیم.
?برای دانلود نسخه کامل معرفی و نقد این اثر، به صورت فایل پی دی اف بر روی دانلود کامل نقد کتاب کلیک کنید:
دانلود کامل نقد کتاب❗️ هر نوع بازنشر این متن با ذکر منبع «سایت خانه کتاب کردی” مجاز است.
