خانە کتاب كُردی
کتاب «سیری در آثار داستان‌نویسان کُرد» منتشر شد
کتاب «سیری در آثار داستان‌نویسان کُرد»، جدیدترین اثر دکتر محمد رضا اصلانی، شامل مجموعه نقدهایی است بر آثـار ترجمـه‌شـدۀ بختیار علی بە زبان فارسی کە بە تازگی از سوی انتشارات ثالث در تهران منتشر شده است.
دکتر محمد رضا اصلانی
مولف در مقدمه کتاب آورده است: «از هنگامی که با آثار بختیار علی آشنا شدم، نکته مشترک هر چه دربارۀ این رمان‌نویس پرآوازه شنیدم و خواندم، رئالیسم جادویی بودن داستانهای او بود. بر همین اساس وقتی تصمیم گرفتم دربارۀ داستانهای او بنویسم، یکی از جدی‌ترین مطالبی که ذهن من را درگیر کرده بود، همین بحث رئالیسم جادویی بود. البته بسیاری از مطالب عنوان‌شده ، بـه دور از هر گونه تجزیه و تحلیل‌های روشنگرانه، فقط در حد کلی‌گویی‌ها و برچسب‌زدن‌هایی بود که چیزی دستگیر خواننده نمی‌کرد. حتی عده‌ای با شیوه‌ای مبالغه‌آمیز به صراحت او را «مارکز کُردستان» هم لقب داده‌اند. به اعتقاد من مبالغه‌گویی‌ها این امکان را از خواننده سلب می‌کند تا عمق داستانهای بختیار علی را بکاود و به درکی فراگیر از لایه‌های معنایی آنها نایل شود.»
در این مجموعه از میان چهار رمانی که از بختیار علی بررسی شـده، در دو رمان غروب پروانه و دریاس و جسدها دستمایه‌های رئالیسم جادویی را نمی‌توان یافت، اما ساخت دو رمان دیگر، جمشـیدخان عمویم، که باد همیشه او را با خود می‌برد و آخرین انار دنیا تا حد زیادی مبتنی بر رئالیسم جادویی است.
بختیار علی
بختیار علی، داستان‌نویس، شاعر و منتقد پرآوازۀ اقلیم کردستان عراق در سال ۱۳۳۹ در شهر سلیمانیه متولد شد و در همان جا تحصیلات مقدماتی و متوسطه را به پایان رساند، سپس برای ادامه تحصیل بـه دانشگاه صلاح‌الدین شهر اربیل رفت و رشته زمین‌شناسی را برگزیـد. سـال ۱۳۵۹ ترم سوم بود که در تظاهرات علیه حزب بعث عراق مجروح شد، بـه زندان افتاد و برای همیشه از دانشگاه اخراج شد. بختیار علی از آن زمان به بعد تمام زندگی خود را صرف نوشتن و پژوهش کرد.
اولین حضور بختیار علی در ایران به سال ۱۳۵۹ برمی‌گردد که چند ماهی را در اردوگاه پناهندگان شهر کرج اقامت گزید. همان زمان آغاز آشنایی‌اش با زبان و ادبیات فارسی بود. سال ۱۳۶۴ دومین تجربه حضور بختیار علی در ایران بود.
بهار ۱۳۷۰، بختیار علی با همکاری چند تن از نویسندگان مجله #آزادی را چاپ کرد که بعد از چهار شماره توقیف شد. او طی ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۳ گردهمایی‌های متعدد فلسفی را در شهرهای سلیمانیه و اربیل برگزار کرد و چشم‌اندازهای جدیدی را برای روشـنفکران کُرد گشود.
سال ۱۳۷۳، با شروع جنگهای داخلی بختیار علی بـه نشانه اعتراض کُردستان را ترک کرد. او ابتدا رهسپار پایتخت عراق شد و بعد در سال ۱۳۷۴ به آلمان مهاجرت کرد.
سال ۱۳۷۵، بختیار علی با جمعی از دوستان خود در اروپا مجله ره‌هه‌ند را منتشر ساخت. انتشار این نشریه تا نوزده شماره همزمان با سقوط رژیم بعث عراق ادامه داشت.
بختیار علی روشنفکری پرهیاهو و تأثیرگذار در ادبیات معاصر کردستان بوده است. او در تألیفات متعدد خود ناسیونالیسم کُردی را بـه چالش می‌کشد و از ساختارهای فرهنگی، سیاسی و مذهبی تقدس‌زدایی می‌کند. آثار او به زبانهای فارسی، عربی، آلمانی، انگلیسی، ایتالیایی، فرانسه و روسی ترجمه شده و در چاپهای متوالی مخاطبان زیادی را جذب کرده و چندین جایزه را به خود اختصاص داده است. بختیار علی زبانهای آلمانی، انگلیسی، عربی و فارسی را می‌داند و در هنگام فراغت از نوشتن، در سرتاسر اروپا به ایراد سخنرانیهای ادبی و فرهنگی می‌پردازد.
فهرست مهم‌ترین آثار او به شرح زیر است:
رمان‌ها:
۱. مرگ تک فرزند دوم (۱۹۹۷)
۲. غروب پروانه‌ها (۱۹۹۸)
۳. آخرین انار دنیا (۲۰۰۲)
۴. شهر موسیقیدانهای سپید (۲۰۰۵)
۵. غزلنویس و باغهای خیال (۲۰۰۷)
۶.قصر پرندگان غمگین (۲۰۰۹)
۷. جمشیدخان عمویم، که باد همیشه او را با خود می‌برد (۲۰۱۰)
۸. کشتی فرشته‌ها
۱۱. ابرهای دانیال (۲۰۱۵)
۱۲.دریاس و جسدها (۲۰۱۹)
شعرها:
۱. گناه و کارناوال (۱۹۹۲)
۲. کولی و ستارگان (۲۰۰۰)
۳. کار در جنگله‌ای بهشت (۲۰۰۴)
۴. تا ماتم خون … تا خون فرشته (۲۰۰۴)
۵. ای بندر دوست … ای کشتی دشمن (۲۰۰۹)
۶. شبی آسمان پر بود از ستاره مجنون (۲۰۱۹)
آثار فلسفی:
۱. پاسخ‌هایی در دوران غیاب پرسش‌ها (سیزده مصاحبه)( ۲۰۰۳)
۲. ایمان و جنگاورانش (۲۰۰۴)
۳.خواننده کشنده (۲۰۰۵)
۴. سیب سوم (۲۰۰۹)
۵. لذت مرگ دوستی (۲۰۱۱)
۶. از پیدا تا ناپیدا (۲۰۱۱)
۷. همچون پرنده‌ای در جنگله‌ای ترسناک (۲۰۱۳)
۸. به عقب نگریستن اورفئوس (۲۰۱۴)
۹. نارسیس کشته شده (۲۰۱۵)
۱۰. نقد عقل فاشیستی (۲۰۱۵)
۱۱. زیبایی‌های بی‌نظمی (۲۰۱۵)
۱۲. خاطره و زمان (۲۰۱۵)
۱۳. نامکان (۲۰۱۹)
۱۴. ایدئولوژیست. (۲۰۱۹)
۱۵. اپوزسیون و پرتره‌هایش (۲۰۱۹)
۱۶. آخرین خنده‌های دیکتاتور (۲۰۲۰)
این کتاب شامل ۹ فصل با این عناوین است:
یادآوری
حلبچه، هیروشیمای کردستان
داستان‌نویس مهاجر
اشاره‌ای به زندگی و آثار بختیار علی
رئالیسم جادویی، دیالکتیک و انار اسرارآمیز
نگاهی به کارکرد رئالیسم جادویی در رمانهای بختیار علی
مقدمه
رئالیسم جادویی چیست؟
رئالیسم جادویی در رمانهای بختیار علی
منابع
مسخ‌شدگی، شیءوارگی و شخصیت نمونه‌وار
مقدمه
خلاصه و تحلیل داستان
منابع
رویکردهای استعاری و مجازی جمشیدخان از معناباختگی تا مهاجرت
مقدمه
خلاصه و تحلیل داستان
منابع
قلمروگریزی و قلمروگیری حاکم بر تاریخ بین النهرین
مقدمه
خلاصه و تحلیل داستان
منابع
کهن‌الگوها، سریاس‌ها و حرامزادگی
مقدمه
خلاصه و تحلیل داستان
منابع
ابرانسان و بازگشت جاویدان در ظهور و سقوط قیام‌ها
مقدمه
خلاصه و تحلیل داستان
منابع
دریاس و جسدها آوردگاهی برای تجلی تقابل‌ها
مقدمه
خلاصه و تحلیل داستان
منابع
واژه‌نامه
نمایه
برای دانلود نسخه کامل PDF معرفی کتاب بە کانال “خانهٔ کتاب كُردی” بپیوندید:
هر نوع بازنشر این متن با ذکر منبع «سایت خانه کتاب کردی” مجاز است.
