خانە کتاب كُردی
کتاب «پرتوی از دیارِ کهن» منتشر شد
شناسنامه‌ٔ کتاب: «پرتوی از دیارِ کهن»، عزیز ولیانی، نشر سرای هیمن، مهاباد ۱۴۰۱.
فهرست عناوین مقالات، تنظیمی در ١٠ فصل، خود گویای چکیدەایست از کتاب پیش رو. تمامی مطالب مندرج در کتاب دلالت دارند بر اذعان این واقعیت کە تدوین مبانی مطالعاتی ادبیات شفاهی کردی، بە منظور تجلی اعتلای هویت فرهنگی از اهم اهداف غایی این پژوهش می‌باشد. موضوعیت کلی این تحقیق را می‌توان بازخوانی، پی‌جویی و کندوکاو در لایەهای متنوع ادبیات مزبور دانست؛ با تاکید بر محوریت “بیت”، “افسانە”، “حکایات” و دیگر چکامەهای منظوم از قبیل “بند” و “حیران”.
مۇلف در برخی از فصول کتاب بر آن است کە نخست، وقایع تاریخ را در وادی جوامع اولیە بنگریم تا در بطن آن، مناسبات اقتصادی ـ اجتماعی کردستان را کە بستر تکوین فرهنگ غنی این دیار را تشکیل می‌دهد؛ بهتر واکاوی نماییم. سپس شاخص‌های ارزشی این بخش از فولکلور را زینت‌بخش موضوع نمودە تا خوانندگان این پژوهش، با اشتیاق و ذوق ادبی و نە از سر رفع تکلیف، پیگیر متون دیگر صفحات شوند.
نگارندەی کتاب” پرتوی از دیار کهن” می‌نویسد: در خصوص پژوهش در مبانی ادبیات مزبور، شوربختانە در برابر ارزش بی‌بدیل منظومەها، بە لحاظ کمی، تحقیقات در خور توجهی، چاپ و نشر نیافتە است. شاید بە سبب همین واقعیت، همچون یکی از دلایل است کە جوانان این دیار هنوز آنچنان کە باید با ادبیات فولکلور مانوس و دمساز نگشتەاند. فراتر از آن بندرت آثاری از رمان‌نویس، داستان‌سرا یا شاعر کُرد را می‌یابی کە با عناصر اسطورەایی یا زبان نمادین، موجب استغنای اثر گشتە باشند. عناصر بدیعی کە در چشمەی جوشان ادبیات روایی جاری و ساری است.
فرهنگ بە مثابە عصارەی زندگی اجتماعی، رمز پویندگی و استمرار یک جامعە محسوب می‌شود. با بسط میراث فرهنگی و غنای روزافزون آن، تکامل و پیشرفت جوامع میسر گشت. تامل و تعمق در زوایای بەظاهر مفقود گذشتگان، بلاخص سنجش ادبیات شفاهی، مدد و رهنمونی خواهد بود در تبیین شناخت ما از عناصر فرهنگی جوامع کنونی و یافتن پاسخ بە چیستی‌های مطرح امروز. بازنمایی و بازشناسی این قسم از ادبیات نانوشتە بطور اعم و گزینەی “بیت و افسانەها” بطور اخص، این هدف ستُرگ را مَد نظر دارد کە با واکاوی پتانسیل‌های فرهنگی گذشتگان و متُد بازنگری امروز، بە ارزش‌های شامخ آن نظام معنایی نهفتە، روشنی بخشیم.
در بخشی از کتاب آمدە است: ”بیت‌ها” حامل آن پتانسیل و بستر مناسب هستند کە می‌توان مزید بر دیدگاه و ژانرهای ادبی همچون تراژدی، رمانتیسم، سمبولیک، سوررآلیسم و… نیز بە لحاظ اسلوب‌های: جامعە‌شناسی، روان‌شناسی، زبان‌شناسی و تاریخ، مورد مطالعە و ارزیابی قرار گیرند. و بر مبنای همین دادەها می‌توان اذعان داشت کە بیت همچون مهمترین بخش از ادبیات روایی کُردی، مستمسکی بودە است در پیشگاە جامعەی کُرد تا هستی‌شناسی خود را روایت نماید.
گزارشگر: بهنام دوروئی
هر نوع بازنشر این متن با ذکر منبع «سایت خانه کتاب کردی” مجاز است.
