خانە کتاب كُردی
از شعر تا نثر: بازآفرینی روح شاعرانه‌ی ویس و رامین در ترجمه‌ی کُردی دکتر جباری
دکتر جعفر قهرمانی
چکیدە
منظومه‌ی «ویس و رامین» در قرن پنجم هجری توسط فخرالدین اسعد گورگانی سروده شده است. سال ۲۰۱۸ دکتر جباری این اثر را از زبان فارسی به نثر کُردی ترجمه کرد. ترجمه‌ی شعر به نثر همواره یکی از چالش‌برانگیزترین حوزه‌های ترجمه به‌شمار می‌آید؛ زیرا شعر نه‌تنها حامل معناست، بلکه موسیقی، وزن، قافیه و زیبایی‌های زبانی را نیز منتقل می‌کند؛ عناصری که هر یک در تجربه‌ی ادبی و احساسی خواننده نقشی اساسی دارند. جباری ترجمه‌ی خود را به روش تفسیری و هرمنوتیکی و با تکیه بر نظریه‌ی فرهنگی انجام داده است. او با گزینش واژگان و اصطلاحات اصیل کُردی، به این ترجمه استقلال زبانی و فرهنگی ویژه‌ای بخشیده است. این ترجمه بیش از آن‌که صرفاً یک ترجمه‌ی زبانی باشد، نوعی آفرینش هنری و میان‌ژانری است که از مفهوم نظریەی فرهنگی برای بازآفرینی «ویس و رامین» بهره گرفتە است. مترجم با پرهیز از ترجمه‌ی واژه‌به‌واژه و با استفاده از زیبایی‌شناسی زبان کُردی، توانسته است بار عاطفی و شاعرانه‌ی این اثر را در قالب نثری هنری بازآفرینی کند. او توازن میان وفاداری به متن مبدأ و آزادی در آفرینش در زبان مقصد را به‌خوبی حفظ کرده، و اثری پدید آورده که هم برای مخاطب کُرد‌زبان جذاب است و هم در انتقال پیام و روح داستان «ویس و رامین» وفادار است. ازاین‌رو، می‌توان این ترجمه را نمونه‌ای درخشان از ترجمه‌ی خلاق و فرهنگی دانست که در آن، مترجم نقش خالق ادبی دوم را ایفا می‌کند. در این ترجمه، معنا و احساس بر کلمات غلبه دارد و مترجم از سطح واژگان فراتر می‌رود، تا جوهره‌ی اثر را در فرهنگی جدید زندە کند. این پژوهش بە روش وصفی – تحلیلی انجام شدە است.
واژگان کلیدی: ویس و رامین؛ نثر کُردی ویس و رامین؛ بازآفرینی شاعرانە؛ ترجمەی فرهنگی.
