خانه / اخبار و رویدادها / کتاب «درآمدی به حضور تاریخی کُردها در مصر» منتشر شد

کتاب «درآمدی به حضور تاریخی کُردها در مصر» منتشر شد

کتاب «درآمدی به حضور تاریخی کُردها در مصر» منتشر شد

یاسین عبدی

به‌طور کلی به درازنای تاریخ زیست بشر بر روی این کره‌ی خاکی و به‌طور خاص به درازنای تاریخ هزار و اندی ساله‌ی تمدن اسلامی، مردم کُرد و سرزمین کردستان مهد علم و رهبرانی بزرگ بوده است که هریک به‌سان قله‌های باشکوه و رفیعِ علم، اخلاق و فضیلت‌خواهی؛ فرآورده‌های گران‌مایه‌ای به جامعه‌ی بشری و تمدن اسلامی تقدیم داشته‌اند. نام‌ورانی که هر یک به مثابه‌ی رادمردانی از حافظان قبیله‌ی خورشید، مشعل فروزان نور و دانش و بینش جامعه‌گرایی، سیاست‌ورزی و حکمرانی و فضیلت‌خواهی بودند و به زوایای تاریک این پهنه‌ی گیتی نور افشانده‌اند. بزرگ‌مردانی که در میان کوه‌های سر به فلک کشیده‌ نشو و نما نموده‌‌اند و برخی به دیگر نقاط یا مهاجرت خودخواسته و یا تبعیدگونه و اجباری کرده و برخی دیگر نیز در همین منطقه مانده‌اند و سرانجام سر به تیره‌ی تراب نهاده‌اند. هرچند با گذشت زمان، عقد مراورید نام‌وران و رهبران طراز اول در کردستان از هم گسیخت و تلألؤ آن رو به نقصان گرفت اما هیچ‌گاه این کاروان از حرکت باز نایستاد و از همین رهگذر است که تا هنوز هم شاهد حضور متفکران و بزرگ‌مردانی در بیشتر مناطق کردستان و حتی خارج از آن نیز هستیم که پیوسته همگان مرهون خدمات آنان می‌باشند.

تحریف، ‌وارونگی، نادیده‌انگاری و خیانت در گزارش تاریخ از جمله پدیده‌هایی هستند که تاریخ کرد و کردستان همواره با آن روبرو بوده است، و از همین‌رو به درازنای تاریخ این پدیده‌ها، بسیاری از فرآورده‌ها و تبار کُردی شخصیت‌های کُرد،نادیده انگاشته‌شده و گاه از روی سهو و گاه نیز به عمد آن‌ها را به نام دیگران مصادره و گزارش کرده‌اند و پیوسته توصیف‌هایی درباره‌ی کُردها بیان داشته‌اند، که پیش و بیش از کُردها، شایسته و زیبنده‌ی خود آنان بوده است.

از آن‌جا که کردها به درازنای تاریخ؛ به صورت مهاجرت خودخواسته و یا تبعیدگونه و اجباری به خارج از مرزهای کردستان رفته‌اند و در مناطق بسیاری از جهان پراکنده گشته و به زبان سرزمین‌هایی که رفته و در آن‌ها رحل اقامت گزیده‌اند، فعالیت‌های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی و… داشته‌اند، لذا بسیاری از مردمان جهان و چه‌بسا حتی توده‌ی مردم کُرد و کردستان نیز آگاهی چندانی درباره‌ی شخصیت‌ها و فرآورده‌های آنان نداشته باشند و به آسانی و بدون هیچ چالشی روایت‌های مورخانی را بپذیرند که دانسته یا نادانسته تبار کُردی این شخصیت‌ها و فرآورده‌های آنان را نادیده‌ انگاشته‌اند. 

به‌طور کلی از جمله دیگر پیامدهای تحریف، وارونگی، نادیده‌انگاری و خیانت در گزارش تاریخ و بلکه تاریخ کُرد و کردستان به‌طور خاص؛ این طرز تلقی است که کُردها، همواره تحت ستم و اشغال و آوارگی بوده‌اند و کم‌ترین مظاهر حکمرانی، سیاست‌ورزی و جامعه‌گرایی در میان آن‌ها وجود نداشته است، اما هم‌چنان‌که کاوش‌های دیرینه‌شناسان و پژوهش‌های مورخان و متفکران منصف معاصر نیز به اثبات رسانده است، کُردها و کردستان بیش از دیگران سابقه‌ی حکمرانی، سیاست‌ورزی و جامعه‌گرایی داشته‌اند و هم در تاریخ باستان و هم در برهه‌های مختلف تاریخ اسلامی؛امپراتوری‌ها و دولت‌ها و امارت‌های بزرگ تأسیس کرده و حکمرانی داشته‌اند و صفحات و آثاری ماندگار از خود به یادگار گذاشته‌اند که بررسی و واکاوی درباره‌ی تک‌تک‌ آن‌ها موضوع این نوشتار نبوده و نیازمند قلم‌فرسایی جدی و جداگانه‌ای است.

به دیگر سخن آن‌چه پیش‌روی شماست تورقی درآمدگونه در صفحاتی از تاریخ کُردها و کردستان است که به‌مثابه‌ی عنصری فعال و کارا؛ فرآورده‌های ارزشمندی را در زمینه‌های مختلف فرهنگی، تمدنی، تاریخی، سیاسی، اجتماعی و هنری برای جامعه‌ی اسلامی به‌طور عام و سرزمین مصر به‌طور خاص به ارمغان آورده‌اند، اما به سبب اهمال و بلکه نادیده‌انگاری برخی مورخان، تبار کُردی شخصیت‌ها و فرآورده‌های آنان مغفول مانده و یا به نام دیگران ثبت و گزارش شده است. به بیانی دیگر این نوشتار به‌سان درآمد روشنگرانه‌ای بر تاریخی مغفول‌مانده و نادیده‌انگاشته شده برای نسل نو کُرد و کردستان است تا در عین هم‌زیستی مسالمت‌آمیز با دیگر همسایگان و هم‌نوعان خود، به هویت، تبار و تاریخ خود علی‌رغم همه‌ی فراز و فرودها و گوناگونی جهان‌اندیشگی سامانه‌ی فکری فخریه و مباهات ورزد و تلاش ورزند تا در عین برجسته‌سازی کامیابی و کامروایی‌ها، آن‌ها را دست‌مایه‌ تلاش و تکاپو در راستای هویت‌خواهی و حق تعیین سرنوشت خود در جهان مدرن قرار دهد و در عین حال نیز از ناکامی‌های آن عبرت‌آموزی کرده و مانع از تکرار دوباره‌ی آن‌ها شود.

آن‌چه‌پیش‌روی شماست اوراقی از تاریخ نادیده شده‌ی مردمانی است که به‌طور کلی نقشی به‌سزا در تاریخ، فرهنگ، تمدن، سیاست، جامعه‌گرایی و حکمرانی جامعه‌ی بشری و جهان اسلامی به‌طور خاص داشته‌اند. از آن‌جا که سرزمین کردستان به سبب ژئوپلتیک تاریخی، سیاسی، اجتماعی و حتی دینی و فرهنگی به درازنای تاریخ دارای اهمیتی به‌سزا بوده است، همواره مورد طمع کشورگشایان، امپراتوری‌ها و ابرقدرت‌های بزرگ بوده و هریک با سودایی چشم طمع در خاک و مردمان آن دوخته‌اند، چنان‌که قرارداد‌ سایکس پیکو نمونه‌ی عصری آن است که قریب به یک سده کُردها در بخش‌های مختلف درگیر پیامدهای ناگوار و ضدانسانی، حقوقی و اخلاقی آن هستند.

دُریه عونی

اثر پیش‌رو فرآوردة پژوهش‌های سه تن از پژوهشگران حوزة کرد و کردستان در جهان عرب است. دُریه عونی؛ نویسنده و روزنامه‌نگار کردتبار مصری. خبرنگار «دارالهلال» و «دارالأخبار الیوم» پاریس و نزدیک به بیست و هفت سال کارمند آژانس هوایی فرانسه بوده است. دارای آثار متعددی درباره‌ی تاریخ و مسأله‌ی کردها و کردستان می‌باشد. وی فرزند محمدعلی عونی نویسنده‌ی مشهور کردتبار مصری است. محمود محمد زاید استاد دانشگاه الازهر مصر و کارشناس و پژوهشگر تاریخ معاصر کرد و کردستان است و مقالات متعددی در مجلات و روزنامه‌های مختلف عربی نگاشته است. مصطفی محمد عوض؛ استاد تاریخ و تمدن اسلامی دانشگاه الازهر مصر است.

نویسندگان این کتاب در آغاز نگاهی گذرا به روایات و تفاسیر موجود در متون مقدس مسیحی، عبری و اسلامی و… دربارة کرد و کردستان داشته‌اند و از همین‌ رهگذر به تبارشناسی کردها پرداخته‌اند. سپس به واکاوی روابط کردها و مصریان و تعاملات فرهنگی، نظامی و… میتانی‌ها و فراعنه همت گماشته‌اند. در ادامه به حضور تاریخی کردها در عصر پیشاایوبیان، عصر ایوبیان، مملوکیان، عثمانی‌ها و تا دوران معاصر و مصر جدید و روزگار محمد علی پاشا، خدیو مصر پرداخته‌اند و وضعیت سیاسی، فرهنگی، تاریخی، اجتماعی، نظامی و… کردها در هر کدام از این دوره‌ها را کاویده‌اند. در بخش دیگری از پژوهش پیش‌رو نویسندگان نیز به تبار کردی برخی مشاهیر و چهره‌های ماندگار معاصر مصری پرداخته‌اند و در نهایت نیز برپایة پژوهش‌های میدانی به معرفی برخی مناطق کردنشین مصر و جلوه‌های فرهنگی، تاریخی، اجتماعی و… آن‌ها در روزگار کنونی همت گمارده است. چنان‌که در عنوان کتاب نیز آورده شده است این اثر به‌مثابة درآمدی به مطالعات کردی و پراکندگی مردم‌شناسی کردها در جهان عربی و اسلامی است و مترجم بر آن است تا در ویراست‌های بعدی آن را پربارتر سازد.

 برای دانلود نسخه کامل PDF معرفی کتاب بە کانال “خانهٔ کتاب كُردی” بپیوندید:

 https://t.me/kurdishbookhouse

 هر نوع بازنشر این متن با ذکر منبع «سایت خانه کتاب کردی” مجاز است.

درباره‌ی خانه کتاب کُردی

همچنین ببینید

«طنزپهلو» فراخوان داد

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *