خانە کتاب كُردی
همایش ملی میرزا احمد داواشی از طرف پژوهشکده‌ی کردستان‌شناسی دانشگاه کردستان برگزار شد
صبح چهارشنبە ۱۹ اردیبهشت ماه، همایش ملی یک‌روزه میرزا احمد داواشی، از سلسله رویدادهای میراث معنوی ایران طی مراسمی با حضور مسئولین اداری، روسا و اساتید دانشگاە و همچنین جمع کثیری از اهل قلم و فعالان فرهنگی و ادبی، در تالار مولوی دانشکدە ادبیات و علوم انسانی دانشگاه کردستان برگزار شد.
مراسم افتتاحیه همایش پس از تلاوت قرآن، پخش سرود ملی و تیزر برنامە، با سخنرانی دکتر مظفری معاونت پژوهشی دانشگاه آغاز شد. وی بە نمایندگی از رئیس دانشگاه ضمن خیرمقدم بە مهمانان، از ضرورت اجرای همایش‌ها و برنامه‌های فرهنگی در دانشگاه سخن راند. وی در خصوص ویژگی نسل سوم دانشگاه بیان داشت: در نسل سوم دانشگاه ارتباط و تبادل فرهنگی هیأت علمی و پژوهش‌های دانشگاهی با مردم و اقشار مختلف جامعه لازم و ضروری قلمداد شده است، و لذا همایش ملی میرزا احمد داواشی نیز در همین راستا بوده است. ایشان در بخشی دیگر از سخنرانی خویش اذعان داشت: من از دوران کودکی با این شاعر بلند آوازه آشنایی داشتم و در مجلس شعرخوانی زنده یاد احمد داواشی شرکت داشتم، به حقیقت این خانواده اهل عرفان و ادب و شعر بوده‌اند. دکتر مظفری ضمن قرائت شعری از این شاعر اظهار داشت: خورشیدنما خانم خواهر این شاعر بزرگ هم جزو مشاهیر و نامداران است که اگر شرایط فراهم می‌شد بدون شک یکی از بزرگانی چون مستوره اردلان بود. دکتر مظفری در پایان از اساتید و محققین پژوهشکدە کردستان‌شناسی بە عنوان برگزارکنندە این همایش تشکر کرد.
دکتر یادگار کریمی
دکتر یادگار کریمی رئیس پژوهشکده‌ی کردستان‌شناسی دانشگاه کردستان در آیین گشایش همایش ملی میرزا احمد داواشی گفت: مفتخریم کە امروز بانی برگزاری همایش ملی میرزا احمد داواشی در دانشگاه کردستان هستیم، این همایش نخستین برنامە‌ی سلسله رویدادهای میراث معنوی ایران در این دانشگاه است.
وی دربارهی ایدە‌ی برگزاری این همایش افزود: پس از بررسی‌های به‌عمل آمده متوجه شدیم که این شاعر بلندآوازه در مناطق کردنشین خارج از جغرافیای اورامانات و بخش‌هایی از استان کردستان چندان شناخته شده نیست، و ضروری است کە بیشتر بە چنین شاعران و ادیبان گمنامی پرداختە شود.
رئیس پژوهشکده کردستان‌شناسی اضافه کرد: با وجود اشعار نغز و پرمعنی و وجود موضوعات و زمینه‌های مختلف تاریخی، اجتماعی و فرهنگی در اشعار داواشی، سوال اینست که چرا بایستی چنین شاعری در سطح منطقە‌ای و حتی ملی تا این اندازە ناشناس باشد. وی ضمن تأکید بر ضرورت برگزاری چنین همایش‌هایی در سطح ملی اذعان داشت: حفظ زبان و ادبیات کردی با کنج عزلت‌گزینی شخصیت‌ها و ادیبان ممکن نخواهد بود، لازم است ما پژوهشگران و کنشگران فرهنگی در ارائه و شناسایی شخصیت‌ها و بزرگان علم و ادب این مناطق روش‌های جدید ارائه و بازنمایی را بیابیم. دکتر کریمی در بخش دیگر از سخنان خویش تصریح نمود: ایجاد زبان دیالوگ و تفاهم از طریق و به‌واسطه‌ی کانال فرهنگ و هنر میسر می‌شود و یکی از راه‌های دستیابی به این مهم ارائه و معرفی شخصیت‌های علمی و فرهنگی این مناطق است. وی با اشاره به اهمیت زبان دیالوگ به عنوان قاعده بازی در دنیای امروز، بیان داشت: در حال حاضر زبان دیالوگ ما با ترجمه‌ی آثار ادبی همچون رمان‌های بختیار علی و اشعار شیرکو بیکس صورت می‌پذیرد کە این فضا امکان گسترش و بهرەمندی از ظرفیت چهره‌های دیگر نیز برخوردار است. میرزا احمد داواشی از شاعرانی است کە با ظرفیت شعری و ادبی بالای خود، امکان حضور در مجامع ادبی ایران زمین را دارد. دکتر یادگار کریمی در پایان خاطر نشان کرد: در مدت زمان کمتر از یک سال، دو کنفرانس بین‌المللی و ملی هورامان‌شناسی و میرزا احمد داواشی از سوی پژوهشکده‌ی کردستان‌شناسی دانشگاه کردستان برگزار شده است، کە این کاری ماندگار و شایستە تقدیر است. لذا از حسن نظر ریاست دانشگاه کردستان و همراهی‌شان در برگزاری این مراسم سپاسگزاریم.
دکتر محمدعلی سلطانی
دکتر محمدعلی سلطانی محقق و پژوهشگر نامی کرد به عنوان سخنران ویژه همایش ملی میرزا احمد داواشی در ابتدای سخنان خود به نقش مهم پژوهشکده‌ی کردستان‌شناسی در اعتلای فرهنگ و ادبیات کردی اشاره نموده و بیان کردند: دریچه ای که کردستان شناسی دانشگاه کردستان به روی فرهنگ و ادبیات کردی باز کرده است بسیار با اهمیت بوده و تأثیر عمده‌ای در رشد و گسترش فرهنگ این منطقه برجای نهاده است. وی افزود: ویتگنشتاین فیلسوف نامی در خصوص زبان می گوید که دایره جهان من زبان من است، با تنگ‌شدن دایره‌ی کاربرد اجتماعی زبان، بدون شک زبان هم در معرض خطر قرار خواهد گرفت. دکتر سلطانی به‌عنوان پژوهشگر شاخص عرصه تاریخ کردستان در خصوص میرزا احمد داواشی اذعان داشت: لازم است دربارهی جغرافیا و محیط زندگی و رویدادهای دوره‌ی وی به نحو علمی کنکاش شود، تا نامداری و تاثیرگذاری وی برای عموم مردم معلوم شود. ایشان در خصوص ویژگی‌های عام شاعران چنین گفت: یکی از مهترین خصیصه‌های شاعران خیال و احساس شاعرانگی است البته خیال نباید مجرد باشد، شاعر بایستی دستاوردها و مضامین داستان‌ها را بشناسد، آنها را بزرگ کند و همچون فردوسی که در اشعار خود از داستان‌ها استفاده می‌کرد آنها را بکار گیرد. وی در خصوص شخصیت میرزا احمد داواشی بیان داشت: شخصیت میرزا احمد بنا به ویژگی اجتماعی و در میان مردم بودن وی، از ماندگاری بسیار بالایی برخوردار است. دکتر سلطانی شباهت‌های زبان فارسی و کردی را به خون و گوشت تشبیه کرد و گفت: این دو زبان و ادبیات از همدیگر جدا نیستند. ایشان مراکز تمدنی دوره زمان احمد داواشی را تهران، بغداد و آنکارا قلمداد نمود و اذعان داشت: میرزا احمد داواشی به منظور بهره‌مندی از افکار و اندیشه‌های ادبیان و انديشمندان آن دوره به تهران عزیمت نمود با ادیبان آن دوره آشنا شد.
حسین محمدی
سخنران بعدی همایش آقای حسین محمدی فرزند مرحوم میرزا احمد داواشی با سپاس از ابتکار دانشگاه کردستان و پژوهشکده‌ی کردستان‌شناسی در برگزاری همایش ملی میرزا احمد داواشی این رویداد فرهنگی را گام مهمی در راستای تجلیل از شخصیت‌های فرهنگی دانست و به این نکته اشاره نمود که اینگونه نشست‌ها همکاری‌های بخش دانشگاه و جامعه‌ی محلی را افزایش داده و موجب افزایش توسعه فرهنگی می‌شود.
مراسم افتتاحیه این همایش با شعرخوانی آقای سید تیمور مهرابی و نوازندگی تمبور آقای فرخ یادگاری به پایان رسید.
سید معتصم سیدزاده هاشمی
آقای سید معتصم سیدزاده هاشمی قبل از شروع پنلهای تخصصی طی سخنانی بر ضرورت بازخوانی آثار شاعرانی همچون میرزا احمد داواشی از منظر علمی تأکید نمود و بیان داشت باید از نگاه عامیانه و احساسی به اینگونه اشعار فراتر رفت و با استفاده از پشتوانه‌های نظری و چهارچوب‌های روش‌شناختی به تحلیل علمی دست یازید. ایشان در ادامه سخنان خود گفتند شناخت از زمینه‌های فرهنگی و تاریخی دوران شاعر برای تحلیل سبک و فرم اشعار ضروری است چراکه نمی‌توان چهارچوب‌های متعارف سبک‌های غربی مانند سبک رمانتیک را که برآمده از پیامدهای اجتماعی بعد از انقلاب فرانسه بود بر این اشعار تحمیل نمود چراکه میرزا اشعار خود را مبتنی بر ضرورت‌ها و نیازهای اجتماعی و فرهنگی جامعه دوران خود سرود است.
برگزاری پنلهای علمی بخش دوم و اصلی مراسم بود کە در خلال آن، مقالات پذیرفته‌‌شده‌ی همایش با حضور بیش از ۳۰ پژوهشگر و منتقد، در ۱۰ پنل برگزار شد. در این پنل‌ها اشعار و سروده‌های میرزا احمد داواشی از ابعاد و جنبه‌های مختلف از قبیل زیبایی‌شناسی شعری، بازخوانی و بازنمایی وضعیت تاریخی، روایت شناسی شعری، اجتماعیات در شعر، واژه‌شناسی و زبان شعری، ژانرهای شعری و تحلیل محتوای کمی و کیفی متن شعری مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
بخش پایانی همایش، مراسم اختتامیە بود، کە با گزارش و سخنان دبیران علمی و اجرایی همایش همراه بود.
دکتر مسعود بیننده
دکتر مسعود بیننده، دبیر علمی همایش از سخنرانان مراسم اختتامیه بود کە دربارە روند پذیرش و انتخاب مقالات و سخنرانی‌های تخصصی همایش گفت: ۴٣ مقاله از سوی نویسندگان به دبیرخانه همایش میرزا احمد داواشی ارسال شد کە پس از داوری علمی، از میان آنها، ۳٣ مقاله برای ارائه به صورت سخنرانی پذیرفته شد و ۴ مقاله نیز به‌عنوان پوستر تعیین گردید. وی در ادامه افزود: در این همایش ٣ سخنرانی اصلی و ۱۰ پانل تخصصی در طی برنامه‌ها اجرا شد. دکتر بیننده با اشاره بە انتقاداتی که سلطه شعر و شاعرانگی بر فرهنگ و ادبیات کُردی را عامل رشدنیافتگی سایر علوم و عرصه‌های دیگر دانش‌ها در جامعه‌ی ما ارزیابی می‌کنند، گفت: در بیشتر اوقات ما در برابر پرسش از اهمیت مقوله‌ی شعر و آثار شاعران و چرایی لزوم پرداختن به این حوزه به طور کلی و بویژه در پژوهشکده‌ی کردستان‌شناسی قرار می‌گیریم، در پاسخ لازم است تصریح کنیم شکسپیر در ادبیات انگلیسی، گوته و هولدرلین در ادبیات آلمانی و بودلر در ادبیات فرانسوی جایگاه والای شاعرانگی و ادبیات شعری را در این فرهنگ‌های غربی بازمی‌نمایانند و این بخش از ادبیات نه تنها هیچگاه مانعی برای پیشرفت سایر بخش‌های ادبیات از قبیل رمان و نمایشنامه و یا عرصه‌ی علوم طبیعی و تکنولوژی در این کشورها تنگ نکرده بلکه به بالندگی و شکوفایی آنها نیز یاری رسانده است. ادبیات به طور کلی نشان از آستانه‌های قوه‌ی تخیل و تأمل یک فرهنگ دارد و همواره محرک و مشوق توسعه در بخش‌های دیگر فرهنگ و تمدن بشری بوده است. شاعران به عنوان پیامبران گمنام جهان مدرن معانی انسان‌گرایانه و وجوه اجتماعی و تاریخی هویت و زندگی بشری را مورد تأکید قرار داده و به جریان انسانیت‌زدایی و کالایی‌شدگی انسان در دوران مدرن اعتراض می‌کنند. همچنین در مواجهه با این پرسش که چرا به کنفرانس‌هایی از این دست تا این حد بها می‌دهید باید اذعان نمود که مسئولیت اجتماعی دانشگاه و پژوهشکده مستلزم این است که مجرایی برای رابطه با مردم و افکار عمومی در نظر گرفته شود. در شرایط فعلی کنفرانس با درنظر گرفتن حضور انجمن‌ها و عموم مردم علاقمند می‌تواند مرز بین دانشگاه و جامعه را کمرنگ نموده و به ایفای هرچه بهتر نقش اجتماعی حوزه‌ی آکادمیک یاری رساند. دکتر بیننده دربارهی دلایل انتخاب میرزا احمد داواشی به‌عنوان موضوع یک کنفرانس ملی تشریح نمودند که در دوران قبل در عرصه‌ی ادبیات جهان تنها چهره‌هایی حق ورود داشتند که با معیارها و استانداردهای جهانی ادبیات و ادبیت اثر مطابقت داشته باشند، و بدون شک این معیارها اروپامحور و قوم‌مدارانه بود و بیشتر صداهای موجود در ادبیات شرق را به حاشیه می‌راند، اما امروزه و براساس بازتعریف‌های نو از ادبیات جهان، تکثر فرم و محتوا لحاظ گردیده و اغلب آنچه قبلا غیرفاخر و محلی فرض می‌شد به مرکز توجه و بررسی علمی آمده است. تکثرگرایی فرهنگی، نفی قوم‌محوری و غربی‌گرایی صرف در ارزیابی آثار، ضرورت توجه به شاعران بداهه‌گو و توانمندی همچون داواشی را که گرچه در گستره‌‌ای وسیع‌تر کمتر شناخته شده هستند، اما صدای زیست‌جهان واقعی عامه مردم بوده و زبان گویای جامعه و فرهنگ ما به شمار می‌آیند را توجیه می‌نماید. علاوه بر این امروزه هر کشور و فرهنگی دست‌اندرکار تبدیل سرمایه‌های فرهنگی خود به سرمایه‌های جهانی از نوع اقتصادی و نمادین و غیره است، چرا ما داشته‌های باارزش خود را به سرمایه‌ای فرهنگی و نمادین در سطح منطقه‌ای و جهانی تبدیل نکنیم که بدون شک این مهم زمینه‌های دیالوگ و تفاهم را در سطوح و ابعاد مختلف محقق خواهد ساخت.
دکتر زانیار نقشبندی
دکتر زانیار نقشبندی دیگر دبیر علمی همایش، به فرایند شکل‌گیری همایش از آغاز تا پایان اشاره نموده و مراحل مختلف برنامه‌ریزی همایش را با تأکید بر همکاری ارگان‌ها و سازمان‌های حامی تشریح نمود. ایشان از حسن توجه مسئولین دانشگاه بویژه ریاست دانشگاه کردستان، معاونت و مدیریت پژوهشی و همچنین سازمان‌ها و ادارات شهرستان روانسر سخن به میان آورد و بیان نمود بدون همکاری و پشتیبانی این نهادها، برگزاری همایشی در این مقیاس و با این میزان از استقبال بدون شک غیرممکن بود. دکتر نقشبندی در ادامه به نقش همایش‌هایی از این دست در ایجاد فضای مناسب علمی برای همکاری بی‌شائبه‌ی بخش‌های مختلف دانشگاهی و فرهنگی اشاره نمود و گفت جامعه‌ی دانشگاهی و غیردانشگاهی ما بیش از هر زمان دیگری به تأمل و گفتگو نیاز دارد و می‌توان از این طریق مسائل را همواره به فرصت‌هایی گرانبها تبدیل نمود و دستاوردهای باارزشی را برای نسل جدید ایجاد نمود.
دکتر فرهاد وفایی
دکتر فرهاد وفایی دبیر اجرایی همایش، در اختتامیه همایش گفت: به درازای تاریخ ایران خواستگاه فرهنگ، ادب ، هنر و عرفان بوده است. وجود اقوام و زبان ها و خرده فرهنگ های متنوع ایران را به مثابه پیکره‌ای رنگین، جذاب و مسحور کننده ساخته است. ایشان در بخش دیگری از سخنانش، ضمن اشاره به روند اجرایی همایش، از تمامی دست‌اندکاران و حامیان برگزاری همایش از جملە: پژوهشکده کردستان شناسی، دانشجویان دانشگاه کردستان، فرمانداری روانسر، موقوفه حمیده خانم رشید اردلان در روانسر، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی روانسر، بخشداری روانسر و جوانرود، مرکز پژوهش‌های کردستان‌شناسی دانشگاه آزاد سنندج و … تشکر کرد.
دکتر حبیب سلیمانی
دکتر حبیب سلیمانی، دیگر دبیر اجرایی همایش نیز طی سخنانی برگزاری همایش را موفقیت‌آمیز توصیف کرده و از استقبال گرم و صمیمی مردم روانسر، جوانرود، پاوه و اورامات و دیگر مناطق تشکر نمود. ایشان در ادامه سخنان خود گفتند از زمان حضور خود در دانشگاه کردستان چه به‌عنوان استاد و چه به‌عنوان مسئول در سمت‌های مختلف دانشگاه بویژه در بخش فرهنگی، همواره حامی برنامه‌های فرهنگی بوده و تلاش نموده است با معرفی شخصیت‌های ادبی و فرهنگی مناطق مختلف، نسل جدید را با سرمایه‌های ادبی و ارزش‌های فرهنگی آنها آشنا سازد. ایشان در ادامی اذعان نمودند که اولین بار است چنین حجم جمعیتی از همشهری‌های عزیز خود را در دانشگاه زیارت می‌کنم. دکتر سلیمانی بیان کردند برای من جای بسی خوشبختی و مایه مباهات است که در این رویداد فرهنگی و ایجاد زمینه برای حضور مردم شریف روانسر، جوانرود و مناطق دیگر در این همایش ملی که یاد و نام شاعری گرانقدر از آن خطه را گرامی می‌دارد، سهیم هستم.
در پایان مراسم اختتامیه، از اعضای کمیته‌های علمی و اجرایی، بخش‌های اطلاع‌رسانی و تبلیغات، کمیته تدارکات و تشریفات و همچنین سخنرانان و مهمانان ویژه‌ی همایش با اهدای تندیس همایش، تقدیر و تشکر به‌عمل آمد.
در نهایت، همایش ملی میرزا احمد داواشی با اجرای تحسین‌برانگیز گروه موسیقی به پایان رسید.
هر نوع بازنشر این متن با ذکر منبع «خانه کتاب کُردی» مجاز است.
