خانە کتاب كُردی
تصحیح انتقادی دیوان حریق، شرح و بررسی نوزاد کلهر
جعفر قهرمانی
چکیدە
حریق یکی از شاعران نامور ادبیات کُردی است کە در نیمەی دوم قرن نوزدهم و آغاز قرن بیستم زیستە است. شیوەی سخن وی در شعر، بە ویژە در غزل متأثر از سبک شاعران کرمانجی میانە است. سبب اصلی اشتهارش مرهون غزلیات نابیست کە متضمن مضمون‌های لطیف و معنی‌های غنایی و عشقی حاوی نکتەهای عرفانی بلندست. تصحیح دیوان شاعران کلاسیک ضرورتی است که باید بر اساس روش‌شناسی علمی، شناخت معیارهای تصحیح و نگاه انتقادی به متن صورت گیرد؛ تنها با این روش‌هاست می‌توان تصحیح متن را انجام داد و آسـیب‌هـای موجـود در تصحیح را بازشناخت و به تصحیح علمی پرداخت. در این نوشتار تلاش بر آن است، با بررسی انتقـادی دیـوان حەریق، شرح کلهور و بیان اجمالی نارسایی و کاستی‌های آن به آسیب‌هایی اشاره شـود کـه شارح را در قرائـت و ضبط ابیات دچار لغزش کرده است. در این پژوهش تنها به بیان اشتباهاتی که به واسـطه‌ی شارح صـورت پذیرفتـه، بسنده نشدە و در نهایت ابيات محرف فراوانی از اين ديوان را بر اساس نسخه‌های موجود تصحيح کرده که برخی از اين ابيات در اين پژوهش قید شدە است. دیوان حریق تاکنون چند بار به چاپ رسیده؛ امِا در هیچ یک از این چاپ‌ها روش کار مشخص نیست و بر خواننده مبهم است که مصححان براساس کدام نسخه یا روش، کار تصحیح را انجام داده‌اند. جدای از این تلاش‌ها هنوز اشتباهات بسیاری در ضبط اشعار کە بیشـتر ناشی از نقص در قرائت نسخه‌ها، تغییرات ذوقی ناسخان و شارحان است، در شعر حریق وجود دارد. این پژوهش بــه روش تحلیلی – توصیفــی بە بررسی این دیوان پرداختە است. شناخت این اشتباهات مـی‌توانـد بـه یـاری مصححان دیگر بیاید و راه را بر تکرار اشتباهات مشابه ببندد.
کلید واژە: شعر کلاسیک؛ تصحیح علمی؛ شعر حریق.
برای دانلود نسخه کامل مقاله بە کانال “خانهٔ کتاب كُردی” بپیوندید:
هر نوع بازنشر این متن با ذکر منبع «سایت خانه کتاب کردی” مجاز است.
