ماڵی کتێبی کوردی
لە ئاوێنەیەكدا خەرابات؛ ڕانانی نۆڤلێتی «پەنجا و هەشت»
شڤان نەوزاد
كۆمەڵگای داخراو جۆرە كۆمەڵگایەكە سەرلەبەری پانتاییەكانی ژیان و پێكهاتە جیاجیاكان و كایە جودا و ئاڵۆز و دوور لەیەكەكانی بە ئیرادەیەكی گشتی و بە ڕوانینی حەشامات و وەهمە دەستەجەمعییەكانەوە دەستی بەسەردا گیراوە، لەم جۆرە جڤاتەدا هیچ دنیابینییەك خاوەنی زاتی خۆیان نین و بەردەوام لە هەموو لایەكەوە لێدەدرێن، تاكە یەك هێز، یەك پێوەر و یەك بیركردنەوەی گشتی لە كێڵگەی كۆمەڵایەتیدا باوە و سەدرەدستەیە، هاوكات ئەم كۆمەڵگایە بۆ هێشتنەوەی دۆخی تاقانەی خۆی لە نێو بازنەی دنیا كلاسیك و تەپوتۆزاوی و داخراوەكەی خۆیەوە پێویسی بە یەك گوتار و یەك چیرۆك و یەك ڕێگا هەیە بۆ ئەوەی بیكاتە ماشێنێ پاڵەوانە بەدزاتەكان و تا بەرەو داخرانی زیاتر مل بنێت.
نۆڤلێتی پەنجا و هەشت دەربڕی واقیعی كۆمەڵگای داخراو و سیستمی بەدكاری كۆمەڵایەتییە بەتایبەت ئەم كتێبە و بەتایبەتتر بەشی یەكەمی (پەنجا و هەشت) ئەم نۆڤلێتە دوو سەكۆی گرنگ و هەنووكەیی و دوو پلاتفۆڕم دەخاتە بەرباس و ئاوێنەیان دەخاتە پێش دەم. یەكەم: دەرخستن و ڕووناكی خستنەسەر ژیانی ژنانی كۆمەڵگای كوردی لە ڕێگای (مەسیما)ەوە شا كارەكتەری نێو نۆڤلێتی پەنچا و هەشت. مەسیما ئەو ژنەیە كە نوێنەری ئازار و باڵیۆزی غەم و ناسۆری مێینەی كوردییە بە دەست ڕەگەزی بەرامبەرەوە كە پیاوە و هەروەها قوربانی یاسای نۆڕم و كەلتووری داخراوی خۆڵاوی كوردییە.
دووهەم: ستەمكاری دەسەڵات و پاوان كردنی ژیانی تاكەكانی كۆمەڵگا و پایەماڵ كردنیانە. هەوڵ دەدەم بە جیا لەسەر هەردوو خاڵە بوەستم.
كۆمەڵگای كوردی و (مەسیما)كانی
كۆمەڵگای كوردی دەرهەق بە ژنان، كۆمەڵگای خەفەكردنی ئارەزوەكان و گەورەكردنی بازنەی حەرامكراوەكان و فەرامۆشكردنی خەون و خولیا گەورە و بچووكەكان بووە، كۆمەڵگایەكە پانتایی مامەڵە كردنی ژیانی بەرتەسك كردۆتەوە بۆ چەناڵێكی گەورەی حەزی پیاو و گۆڕەپانێكی بەرینی تێركردنی ویستی نێر. لەم نۆڤلێتدا مەسیما ئەو كچە لاوەیە كە بە ناچاری و نابەدڵ دەبێتە هاوژینی بەرپرسێكی دەسەڵاتدار، بەڵام مەخابن جگە لە مەماڵەیەكی ناشرین و نزیكبوونەوەیەكی بەدویستانە بۆ ئەم ژنە هیچی دیكە لەم مێردە شەهوەتبازەی بەدی ناكرێت، مەسیما ئەو قوربانییەیە، كە بۆ بەتاڵ بوونەوەی نێری دەسەڵات ئامادەكراوە. نۆڤلێتی پەنجا و هەشت ئەگەرچی دەقێكە دەچتە ژێر پێوەری دەقە پۆڕنۆگرافییەكانەوە، واتە دەقەكە تەركیزێكی ورد دەخاتە سەر سێكس و جووت بوونێكی بێ تام و چیژ و دوور لە ڕۆمانسییەت و سۆزداری. مەسیما قوربانی دەستی كۆمەڵگاكەیەتی و ڕۆحێكی تواوەی نێو نەریتی كۆن و تەقالیدە دێرینەكانە، كەسێكە خۆی داوەتە دەست هەتاوی بیابان و ڕەشەبای بێ ڕەحمی دنیابینی كۆمەڵگاكەی، وەكو كۆیلە و كەنیزەكێك دەست و پەنجەی لەتەكدا نەرم دەكرێت. ئەمەش چاوەڕوان نەكراو نییە. بەڵكو كاتێك كۆمەڵگا حساب بۆ وجودی ژن ناكات، كاتێك ژن دەبێتە خواردنێكی ئامادەكراوی بە تام بۆ نێر، كاتێك سەرلەبەری كۆمەڵگا دەبێتە پیاو و یاسای پیاو عیشقی پیاو و جیهانی پیاو… ئیدی شوناسێكی دیاری كراو بۆ ژن نامێنێتەوە تا لەوێوە تاراتێنی بوونی خۆی تێدا بكات.
ئەم دەقە باس لە تێركردنی پیاوە دەكات. چیرۆكی دەریای سێكس و تاڤگەی شەهوەتە، هەموو ئەم شەپۆلانەش لە خزمەتی پیاوانی مێبازدایە بە دۆڕانی مەسیماكان كۆتایی دێت و تاوەكو هەنووكەش ئەم ئۆڵۆمپیادی بەدكاری و بەدمامەڵە كردنە بەردەوامە. بەو پێیەی ئەم دەقە (پەنجا و هەشت) ناڕاستوخۆ پێماندەڵێت مادام پیاوانی دەسەڵات دەرگای ژن و پارە و سێكسیان بۆ وەڵایە و بە ئاسانی دەتوانن دەستیان بە ژن بگات، چ بە شێوەی یاسایی وەك مەسیما چ وەكو ڕێگای نایاسایی. هەندێك دیمەنی سێكسی دەخوێنینەوە بەتایبەت لە لاپەڕە (۲۱) دا، ئەمەش ئەوەمان پێدەڵێت لێرە نێر و جیهانی پیاو هێندە ناشرین و قێزەونە هێندە بێ ڕەحم و بەدڕەوشە كە پابەندی هیچ بەها و پێوەر و ئەخلاقێك نابێ بەتایبەت لێرەدا تەركیز خراوەتە سەر پیاوانی دەسەڵات و نزیك لە دەربار. بە گشتی پەنجا و هەشت دەقێكی پۆرنۆگرافییە، بەڵام بەم واتایە نا كە نووسەر بیەوێت لەنێو كایەی ئەدەبی كوردیدا دەقێكی پۆرنۆنگرافی دابهێنێت، چونكە دەقی پۆرنۆگرافی هەم لە ئەدەبی بیانی و هەم لە ئەدەبی كوردیدا میراتێكی هەیە لەبەر ئەوە نووسەر دەكارێت لە ڕێگای ئەم تێزەوە ڕەخنە لە دەسەڵات بگرێت. دیوە ترسناكەی ئەم شەپۆلی شەهوەتەی دەسەڵات نیشان بدات.
كتێبی پەنجا و هەشت و وێنای دەسەڵات
ئەو دەسەڵاتەی نووسەر باسی دەكات و بۆتە بەشێكی گرنگی دەقەكە دەسەڵاتی ستەمكار و شكۆ شكێنی كوردییە، ئەو دەسەڵاتەیە كە بە گۆشت و ئێسكەوە دابەزیوەتە نێو پایەماڵ كردنی ژیانی جڤاتی كوردی، گرنگە بە گشتی هێما بۆ سیماكانی ئەم دەسەڵاتە بكەین، بە سادەیی بڵێین لەم كتێبەدا بە ڕەهایی دەسەڵات قێزەون و بەد ڕوخسارە، خودئەڤین و بەرابەرنەویستە. ئەو پیاوانەن كە لە هۆشیاری شۆردراون و لە ویژدان تەكێنراون. هەرچی بخوازێت دەیكات و باكی بە كەس نییە، بوونی خەیاڵێكی نەگریسی سیاسی و كۆمەڵایەتییانە بۆ بەكارهێنانی تاك و خستنە ژێرڕكێف. ئەمە دیوی دوەمی ئەو دێڕانەیە كە لەم دەقەدا دەیخوێنینەوە. ئەگەرچی چیرۆك و ڕووداوەكانی نێو ئەم كتێبە غەمگینن و مانیفێتسی كۆمەڵگا و دەسەڵاتێكی فاشیت دەكەن و هیچ ئاسۆیەكیش نییە بۆ تێپڕاندنی ئەم پارادایمی شكستە، چونكە لێرەدا هەموو دەسەڵاتێك دراوە بە پیاو – نێرە قێزەونەكان نمایندەی ژیانی جڤاتن، لەبەر ئەوە تێكستەكە پابەستی ئەم ڕۆحە نەخۆش و فاشیستە دەبێت.
زمان وەك كەرەستە و مۆنۆلۆگ وەك دەروازە
دەقی پەنجا و هەشت هەڵگری زمانێكی چڕی ئەدەبییە، نووسەر لە بەكارهێنانی ئەم زمانە قەشەنگەدا پاشخانێك لە میراتی ئەدەبی هەیە، بەڵام ئەوەی ئەم دەقە لە دەقەكانی پێش خۆی جودا ئەكاتەوە ئەوەیە بە جۆرێك ئاڵۆز و فڕە پێچ نووسراوە خوێنەر دەخاتە بەردەمی دووبارە خوێندنەوەوە، چونكە دەقەكە بە سانایی خۆی بە دەستەوە نادات و خوێنەر بە هۆی ئاڵۆزی زمانەوە پێویستە چەند پەرەگرافێك و چەند دیمەنێكی دووبارە بخوێنێتەوە. هاوكات بەكارهێنانی ئیدیۆمی كوردی سیمایەكی دیكەی جوانی بەخشیوەتە تێكستەكە. خاڵێكی دیكەی گرنگ ئەوەیە ئەگەرچی ئەم دەقە باس لە ڕابردوو دەكات، فلاشباگە، بەڵام هەم بە زمانێكی ئەدەبی جوان باسی دیاردەیەكی ناشرینی كردووە هەم و بە تەكنیكێكی نوێوە گێڕدراوەتەوە، واتە شەرابی كۆنە لە شوشەی نوێدا. خاڵكی دیكەی سەرنج ڕاكێش لەم دەقەدا بەكارهێنانی تەكنیكی مۆنۆلۆگی دەروونی و بە تەرزی شەپۆلی زەین نووسراوە، لە دەربڕینی هەستی ناوەكی كارەكتەردا كە ئەمەش دووشتمان پێدەڵێت یەكەم: نووسەر زاڵە و هۆشیارە بە ناخی كارەكتەرەكەی و ئەزانێت ئاریشە و دەروونی و غەم و گرفتەكانی كارەكتەرەكەی چین. دەتوانم بڵێم دروست كردنی مەسیما وەك فرانكشتاین. دوەم: ئەم تەكنیكی مۆنۆلۆگی دەروونییە و كارەكتەر دواندنە باشترین ڕێگای ناساندنی كێشەكانی كارەكتەرە لەنێو نووسینی ژانرە ئەدەبییەكاندا، مۆنۆلۆگ ئەو تەكنیكەیە كە بەوردی لە ناخ و بڕوا تایبەتییەكان و قەناعەت و دنیابینی كارەكتەر دەكۆڵێتەوە و شەفافتر جیهانی ناوەوەی كارەكتەرمان پێ ئاشنا دەكات. بنكۆڵ كردنی كارەكتەر لە ڕێگای هەڵبژاردنی تەكنیكی مۆنۆلۆگەوە لەم دەقەدا كارێكی سەركەوتووە، ئەگەر چی لە ڕیگای تەكنیكی دیالۆگیشەوە دەتوانرێت ناوەڕۆكی ئەم دەقە بخەرێتەڕوو، بەڵام گرنگی مۆنۆلۆگ ئەوەیە كارەكتەر دەتوانێت و خۆویستانە مەودایەكی فراون لەنێوان خۆی و دەروبەردیدا بهێڵێتەوە تا گەمەی ویژدان ئاسوودەیی خۆی تێدا بكات.
بۆ ئەوەی مەسیما بگەڕێتەوە نێو دۆڵابی و دەروونی پەژموردەیی، باسی لە ژیانی سێكسگەرایی بێ ڕۆحی بكات لەگەڵ مێردە ملوڕە بەدڕەوشت و پوچنرخەكەی ئەو ئیحایە بە نووسەر دەدات كە مۆنۆلۆگ تاقانە ڕێگای تەختە خۆی تێدا پیشان بدات و زمانێكی ڕاقی و ئەهلی ئیحساسیش بكاتە بە كەرەستەكە.
بۆ داگرتنی ته‌واوی بابه‌ته‌که ببنە ئەندامی کاناڵی تلگرامی ماڵی کتێبی کوردی…
ئەم بابەتە تایبەتە بە ماڵی کتێبی کوردی و بڵاوکردنەوەی بە ئاماژەدان بە سەرچاوە ڕێگە پێدراوە.
