هدف از ساماندهی کارگزاران ادبی افزایش توان در فرآوری محتوا است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست خبری آغاز به کار «سامانه صدور مجوز کارگزاری‌های ادبی» و آغاز فعالیت دوباره باشگاه‌های کتابخوانی در پایتخت کتاب، با حضور یاسراحمدوند، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و اسماعیل جانعلی‌پور، مدیرکل دفتر مجامع، تشکل‌ها و فعالیت‌های فرهنگی در سالن معاونت فرهنگی واقع در ساختمان مرکزی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.

در ادامه این نشست خبری، یاسر احمدوند گفت: می‌دانیم، کارگزاری ادبی، آژانس ادبی یا بنگاه ادبی یکی از گونه‌های مهم حوزه نشر در دنیا است که در ایران، تعریف حقوقی مشخصی برای آن وجود نداشت. برخی با این عنوان فعالیت می‌کردند که عمدتاً فعالیت‌شان معطوف به حضور در نمایشگاه‌های خارجی و متصل کردن نشر ایران با بازارهای نشر و توزیع در کشورهای دیگر یا ایجاد ارتباط بین ناشران و نویسندگان خارجی با ناشران ایرانی بود.

وی افزود: در ذهن و حافظه مخاطب فرهنگی، تعریف آژانس ادبی این است که مجموعه ارتباط ناشران و نویسندگان با خارج از کشور و بالعکس را فراهم می‌کند.

احمدوند با بیان اینکه قابلیت آژانس و کارگزاران ادبی در دنیا فراتر از این است، ادامه داد: ایجاد ارتباط و تنظیم قرارداد بین پدیدآورندگان و ناشران همچنین پیگیری مباحث حقوقی و مالی از وظایف کارگزاران ادبی است؛ یعنی نویسنده و پدیدآورنده با کارگزار ادبی طرف می‌شود، طبق یک قرارداد مشخص اثر خود را به کارگزار می‌دهد و او با ناشران و تولیدکنندگان محصولات فرهنگی، تولیدکنندگان آثار نمایشی و تولیدکنندگان آثار هنری، همچنین مترجمان و آژانس‌های تبلیغاتی با توافق صاحب اثر بهره‌برداری می‌کند.

وی افزود: در حقیقت مجموعه توانمندی است که از محتوای تولید شده پدیدآورنده استفاده می‌کند، برای حداکثر استفاده تجاری و فرآوری محتوا در قالب‌های مختلف.

به‌گفته احمدوند، این مجموعه‌ها باید توانمندی‌های حقوقی، آموزشی، تبلیغاتی و توان سرمایه‌گذاری داشته باشند تا از یک محتوا بهره‌های مختلفی بگیرند. در صنعت نشر، چنین مجموعه‌هایی وجود ندارند که چنین خدماتی ارائه دهند و آن چیزی که به نام آژانس‌های ادبی شناخته می‌شوند عمدتاً ارتباط نشر ایران با خارج از کشور را فراهم می‌کنند.

وی افزود: در این زمینه هم برای ساماندهی افرادی که اکنون فعالیت دارند و پشتیبانی بهتر از آن‌ها همچنین برای نظم و ساماندهی بهتر تولید محتوا در معاونت امور فرهنگی تصمیم گرفته شد، این موسسات رسماً مجوز کارگزاری ادبی دریافت کنند تا فعالیت خود را انجام دهند.

احمدوند با بیان اینکه ساز و کاری تدارک دیده شده تا متقاضیان به درگاه پیش‌بینی شده مراجعه کنند، گفت: افراد باید مدارک خود را ارائه دهند و پس از بررسی مجوز صادر می‌شود. امیدواریم به‌زودی این موسسات یک هویت صنفی داشته باشند و انجمن فرهنگی کارگزاران فرهنگی در کشور تشکیل شود تا بتواند فعالیت خود را منسجم‌تر دنبال کنند.

وی ادامه داد: معتقدیم که ارزش محتوای تولید شده در کشور بیش از آن چیزی است که اکنون از آن بهره می‌گیریم و شبیه مواد خام معدنی در کشور است و در حوزه فرآوری این محتوا، کم‌توان هستیم و هنوز تجربه کافی نداریم اما می‌توان در قالب ساماندهی کارگزاران ادبی و معرفی این ظرفیت، مشکل را برطرف کرد.

احمدوند با بیان اینکه یکی از خلاهای نشر، این است که ناشران مستقیم با پدیدآورنده‌ها در ارتباط هستند، گفت: این موضوع قاعدتاً باید با واسطه کارگزاری‌های ادبی انجام شود که تشخیص نیاز بازار، ارزیابی بازار و تنظیم قراردادهای قابل دفاع و تنظیم‌کننده حقوق پدیدآورنده را دارند.

در ابتدای این نشست، جانعلی‌پور با تاکید بر توجه به زیرساخت‌های حوزه فرهنگ و کمک به بخش‌های مختلف با نقش‌آفرینی جدی‌تر فعالان حوزه فرهنگ، گفت: در این زمینه فعالیت معاونت فرهنگی باید، توجه به همه ساحت‌های فرهنگ باشد؛ از حوزه تولید کاغذ تا تولید کتاب و ترویج آن. در مجموعه زنجیره نشر باید اتفاق دیگری برای تولیدات مکتوب رخ بدهد اما اداره کل مجامع تشکل‌ها و فعالیت‌های فرهنگی پوشش‌دهنده این توقع از حوزه فرهنگی است.

جانعلی‌پور با بیان اینکه شاید نام دیگر اداره مجامع و تشکل‌ها و فعالیت‌های فرهنگی باید اداره مجامع اصناف و فعالیت‌های فرهنگی باشد، افزود: این اداره کل اداره تعریف برخی عملیات‌ها در حوزه صنوف فرهنگی است که با صنوف مختلف همکاری و هماهنگی داشته باشیم.

وی با بیان اینکه در این نشست درباره اعلام صدور مجوز برای کارگزاران ادبی در قالب موسسات فرهنگی تک‌منظوره صحبت می‌کنیم، ادامه داد: بنابراین درباره مسائل مرتبط با این صنف و ضرورت و اتفاقات بعدی آن به طرح نکاتی می‌پردازیم.

وی با بیان اینکه در این حوزه با چند انجمن ازجمله انجمن حوزه نشر و دارندگان آژانس‌های ادبی در تهران و شهرهای دیگر جلساتی داشتیم، تاکید کرد: هدف، قانون‌مند شدن فعالیت‌ها و اقدامات در این حوزه است، در این بخش افرادی که مجوز کارگزاری خود را از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت می‌کنند، می‌توانند از خدماتی مثل معافیت مالیاتی متناسب با حوزه‌های خودشان و برخی حمایت‌هایی که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بیش از این به فعالان این حوزه ارائه می‌داد، بهره‌مند شوند.

به‌گفته وی، علاقه‌مندان می‌توانند با مراجعه به نشانی اینترنتی www.marakez.ir مثل همه موسسات دیگر فرآیند صدور مجوز را طی کنند.

بخش دوم این نشست به پرسش و پاسخ خبرنگاران اختصاص داشت، احمدوند همچنین در پاسخ به سوال ایبنا درباره ضوابط و معیارهای صدور مجوز به کارگزاری‌های ادبی، گفت: در این زمینه جزئیات به زودی اطلاع‌رسانی خواهد شد اما داشتن سابقه فرهنگی ملاک است، داشتن اسناد حقوقی، قراردادها و اسناد حقوقی مربوط به پدیداورندگان نیز از آن‌ها خواست می‌شود، از سوی دیگر بهره‌مندی از توانایی مالی نیز نکته قبل اعتنایی است، ممکن است در این زمینه با وسواس و سختگیری عمل کنیم تا کسانی که به‌عنوان کارگزار ادبی شناخته می‌شوند، قابلیت و شایستگی این عنوان را داشته باشند.

احمدوند همچنین در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر برنامه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ترغیب آژانس‌های ادبی به دریافت مجوز، گفت: بازار محتوای کشور، بازار سنتی و علاقه به سرمایه‌گذاری در این بازار اندک است. اما بازار ۱۲ هزار میلیارد تومانی نشر، ارزشش را دارد و بسیاری از این محصولات می‌تواند تبدیل به محصولات دیگر شود، که البته معمولاً بهره‌اش به پدیدآورنده نمی‌رسد. چون ساز و کار حقوقی و قانونی برای آن وجود ندارد، اگر این نظام، درست طراحی شود، عده‌ای علاقه‌مند به سرمایه گذاری هستند. حضور جدی و رسمی در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، کمک برای تولید آثار دیگر در وزارتخانه، اتصال به همه مجموعه‌ها و بهره‌مندی از معافیت‌های بیمه و مالیات از دیگر اقداماتی است که برای این کارگزاری‌ها در نظر گرفته شده است.