خانە کتاب كُردی
ناساندنی کتێبی «دابلینییەکان» بەرهەمی جەیمز جۆیس
دابلینییەکان، نووسراوەی جەیمز جۆیس نووسەری ئیرلەندی، کۆمەڵە چیرۆکێکە کە لە پانزە به‌ش پێکهاتووە و بۆ یەکەم جار لە ساڵی ١٩١٤دا لە چاپ درا. بە ڕای زۆربەی ئەدیبان و ڕەخنەگران دابلینییەکان لە ژانری تایبه‌ت به خۆیدا له هەموو کۆمەڵە چیرۆکێک زیاتر خوێنراوەتەوە و زیاتر لە سه‌ری نووسراوە و وەکوو بەناوبانگ‌ترین کۆمەڵە چیرۆکی سەد ساڵی ڕابردوو لە ئەدەبیاتی ئینگلیزیدا دەست‌نیشان کراوە. دابلینییه‌کان که وه‌کوو “به‌شێک له مێژووی ئه‌خلاقیی ئیرله‌ند سه‌یر ده‌کرێت، بە گشتی وێنەیەکی بێ‌پەردە و واقیع‌خوازانە لە ژیان و بارودۆخی چینی ناوەڕاستی ئیرلەند لە ساڵەکانی سەرەتای سەدەی بیستەمدا ده‌دات به ده‌سته‌وه. جۆیس لە ڕێگای کەسایەتییەکانیەوە ڕەخنە لە ئیرلەندێکی فەلەج و شەپڵەلێ‌دراو دەگرێت که هه‌ر یه‌که‌یان به جۆرێک که‌م‌وکورتی و که‌مایه‌سیی شاره‌که پیشان ده‌ده‌ن. جۆیس ده‌ڵێت دابلینییه‌کان “ئاوێنه‌یه‌کی باڵانوێنه” لە ژیان و ڕەوتی کۆمەڵگای ئەو سەردەمەی ئیرلەند که خه‌ڵکی ئیرله‌ند ئه‌بێ وه‌کوو “یه‌که‌م هه‌نگاو بۆ گه‌یشتن به ڕزگاریی ڕۆحی خۆیان” سه‌یری بکه‌ن، ڕزگاریی له شه‌پڵه و فه‌له‌جییه‌کی گشتی که سه‌رچاوه‌که‌ی ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ نه‌ته‌وه‌خوازیی، کاتۆلیسیزم و ده‌سه‌ڵاتی به‌ریتانیا به سه‌ر ئیرله‌نددا. ئه‌م سێ هۆکاره وایان کردووه که خه‌ڵکی ئیرله‌ند له ڕووی فیکری و مه‌عریفییه‌وه تووشی چه‌قبه‌ستوویی و دابڕان بن و کۆمه‌ڵگایه‌کی نه‌خۆش و فەلەج و شەپڵەلێ‌دراو به‌رهه‌م بهێنن. چیرۆکه‌کانی ئه‌م کتێبه بریتین له “خوشکه‌کان”، “چاوپێکه‌وتنێک”، “عه‌ره‌بی”، “ئێڤێلین”، “پاش کێبه‌رکێیه‌که”، “دوو جوامێر”، “پانسیۆن”، “هه‌ورێکی بچووک”، “هاوتاکان”، “قوڕ”، “ڕووداوێکی دڵته‌زێن”، “ڕۆژی گوڵی له‌ولاو له ژووری لیژنە”، “دایکێک”، “لوتف” و “مردووه‌کان”. چیرۆ‌که‌کان هه‌ر له سه‌ره‌تاوه تاکوو کۆتایی ڕه‌وتێکی دیار و مێژووییان هه‌یه؛ به واتایه‌کی تر، هه‌م که‌سایه‌تییان له ڕووی ته‌مه‌نه‌وه گه‌وره‌تر ده‌بن، هه‌م کێشه و پرسه‌کان گرنگتر و ئاڵۆزتر ده‌بنه‌وه. جۆیس له چیرۆکه‌کانیدا چه‌مکی “مرۆڤی ئازاد” ڕه‌ت ده‌کاته‌وه و تیشکۆ ده‌خاته سه‌ر مرۆڤی هیچ‌پێ‌‌نه‌کراوی دنیای مودێڕنی سه‌ده‌ی بیسته‌م که هیچ گه‌شبینی و شادییه‌کی ئه‌وتۆی بۆ نەماوه.
سامان زڵەیخایی
دابلینییەکان لە دووتوێی کتێبێکی ٤١٠ لاپەڕەییدا لە ساڵی ٢٠٢٤ لە لایەن دەزگای جەمال عیرفانەوە لە سلێمانی چاپ کرا. سامان زڵێخایی ماستەری زمان و ئەدەبی ئیگلیزی لە زانکۆی بەهەشتی لە تاران وەرگرتووە. سامان پێشتر شانۆنامەیەکی جۆیس و کتێبێکی لە زنجیرە کتێبەکانی ئاکسفۆردی سەبارەت بە جۆیس وەرگێڕاوەتە سەر زمانی کوردی. تاراوه‌کان ساڵی ۲۰۱۹ له لایه‌ن چاپه‌مه‌نیی مانگ و جه‌یمز جۆیس: پێشه‌کییه‌کی زۆر کورت ساڵی ۲۰۲۳ لە دەزگای جەمال عیرفان بڵاو کرانه‌وه. کاک سامان دوو دەفتەرە شیعری جۆیس و هەروەها دوو کتێبی ئەدەبی منداڵانی جۆیسیشی کردووە بە کوردی کە بەم زووانە بڵاو دەکرێنەوە.
هر نوع بازنشر این متن با ذکر منبع «خانه کتاب کُردی» مجاز است.
