خانە کتاب كُردی
گفتگو با مسئولین انتشارات مانگ درباره وضعیت نشر کُردی در ایران
در حاشیه نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از غرفه‌های ناشرین کردستان و یا به عبارتی ناشرینی که کتاب کردی چاپ می‌کنند، بازدید کردیم. یکی از این ناشرین که در سال‌های اخیر فعالیت چشمگیری از خود نشان داده و تا حدود زیادی به صورت تخصصی در این حوزه فعالیت نموده، نشر مانگ است. با مسئولین آن گپ و گفتی داشتیم و پای درد‌دل‌ها، امید و آرزو و چشم‌اندازهایشان نشستیم. در مجموع به کارشان امید داشتند و آنچه در زیر می‌آید جمع‌بندی این گپ و گفت نه چندان رسمی و خودمانی است.
مسئولین مانگ معتقد بودند که: کرونا به مثابه یک پدیده اجتماعی مفهوم رابطه انسانی و حتی روابط با محیط و اشیاء از جمله کتاب را دچار تغییر و و دگرگونی کرده و به نحوی افراد را درگیر حصر اجباری نموده است. از این رو حضور عامه مردم در نمایشگاه کتاب نماد احیای روابط جمعی و ارتباط مجدد با کتاب بوده و از این منظر مایه خوشحالی و امید است. اما با توجه به تجربه چندین ساله شرکت در نمایشگاه و بازدید حضوری قریب بیست ساله، در نمایشگاه کتاب تهران امسال شاهد رکودی چشمگیر در استقبال از نمایشگاه هستیم، که این وضعیت بی‌تردید ریشه در شرایط دشوار اقتصادی و تبعات ناشی از کرونا و تا حدودی نیز حاصل محدودیت در سیاست‌های فرهنگی می‌باشد. در مجموع رخداد امیدبخش و مثبتی است.
نشر مانگ امسال حدود ۲۰۰ اثر را در نمایشگاه کتاب عرضه کرده که حجم قابل توجهی از آن مختص کودکان است، و از این آثار حدود ۳۰ اثر از تازه‌های نشر مانگ است.
به اعتقاد مسئولین مانگ، از اساسی‌ترین فرصت‌های نمایشگاه امکان دیدار ناشرین با نویسندگان، مترجمین، مسئولین امور فرهنگی، جامعه اهل مطالعه و کتاب و فعالین بازار کتاب است. علاوه بر آن، ناهماهنگی‌های اداری، عدم آماده‌سازی کامل فضا در روز افتتاحیه، مشکلات اطلاع‌رسانی و خدمات الکترونیک از چالشهای مشهود نمایشگاه به نظر می‌آید.
وقتی پای مشکلات به میان آمد، آنان اظهار داشتند: با وجود مشکلات شدید به ویژه شرایط نامناسب اقتصادی، درحوزة نشر کُردی در ایران طی سالیان اخیر، ما شاهد رشد چشمگیری در ابعاد کمی و کیفی بوده‌ایم. امروزه سطح کیفی آثار منتشرشده غالب انتشارات کُردی در سطح استانداردهای روز ایران و بعضاً جهان هستند. همچنین عناوین منشترشده به نسبت سال‌ها و دهه‌های قبل رشدی تصاعدی را تجربه کرده است.
اما علیرغم این رشد چشمگیر، ما امروزه با طیف وسیعی از مشکلات و معضلات روبرو هستیم، اما پاره‌ای از مشکلات به خود ناشرین برمی‌گردد. بسیاری از ناشرین بدون نقشه راه و برنامه در این مسیر قدم می‌گذارند، در حالی که صنعت نشر یک حوزه تخصصی است که نیازمند نقشه راه و چشم انداز می‌باشد. صنعت نشر یک بازار چند بعدی است که بایستی شناخت مناسبی از ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی جامعه مخاطبین، اقتصاد بازار و سطح آموزش و… داشت. سیستم آموزشی از موثرترین عوامل موثر بر حوزه نشر و کتاب است که متاسفانه در جامعه ما نقشی بازدارنده دارد و نتوانسته است در تعریف و تعیین موقعیت مناسب کتاب و کتابخوانی نقش خود را ایفا کند. به طور کلی کتاب در زندگی عمومی ما یک کالای تعریف نشده است که این امر در کنار سایر عوامل از جمله شرایط نامناسب اقتصادی در ردیف اصلی‌ترین معضلات حوزه نشر هستند.
در خصوص اختصاص عنوان “پایتخت کتاب” به شهر سنندج بحث نمودیم که زیاد خوشبین نبودند اما علیرغم آن گفتند با وجود تمامی کم‌وکاستی‌های موجود، چنین فرصتی می‌تواند محرکی برای ترویج کتابخوانی و ساماندهی حوزه نشر و کتاب باشد، هرچند با توجه به تجارب چندین ساله حضور در بازار کتاب معتقد به چنین عناوینی نیستیم و نباید چندان به آن دل بست. اما امیدواریم با همکاری تمامی دست‌اندرکاران حوزه کتاب شرایط امکان تحقق عملی چنین عنوانی فراهم شود.
خبرنگار: بهنام دوروئی
هر نوع بازنشر این متن با ذکر منبع «سایت خانه کتاب کردی” مجاز است.
